Ngay từ khi mới ra đời Đảng ta trong lãnh đạo nhiệm vụ cách mạng đã coi trọng công tác kiểm tra giám sát. Trung ương Đảng và chủ tịch Hồ Chí Minh đã quan tâm công tác kiểm tra của Đảng. Sau cách mạng tháng 8/1945 thành công bước vào cuộc kháng chiến chống Pháp do yêu cầu nhiệm vụ chính trị và công tác xây dựng Đảng. Cuối năm 1948 Ban Kiểm tra Trung ương đầu tiên của Đảng được thành lập ngày 16/10/1948 từ đó đến nay đã trở thành ngày truyền thống của ngành kiểm tra Đảng. Ban kiểm tra trung ương đầu tiên do đồng chí Trần Đăng Ninh làm trưởng ban. Dưới Ban kiểm tra là các phái viên có nhiệm vụ kiểm tra các chủ trương của Đảng có được thực thi sát đúng không. Xem xét thi hành kỷ luật trong Đảng. Giúp Trung ương bổ khuyết các chính sách của Đảng.

Trải qua các kỳ đại hội Đảng toàn quốc. Trung ương đã thành lập Ủy ban kiểm tra trung ương. Gần đây nhất đại hội lần thứ 12 của Đảng năm 2016 BCH Trung ương đã bầu ra Ủy ban kiểm tra Trung ương gồm 21 đồng chí. Đồng chí Trần Quốc Vương ủy viên Bộ chính trị - Bí thư Trung ương Đảng được bầu làm Chủ nhiệm Ủy ban kiểm tra Trung ương.

Cùng với sự ra đời phát triển và trưởng thành không ngừng lớn mạnh của Ban KTTW là Ủy ban kiểm tra các cấp. Đến nay cả nước đã có hơn 6000 cán bộ chuyên trách từ cấp quận huyện và tương đương trở lên cùng hơn 56.000 cán bộ kiểm tra kiêm chức. Nhiệm vụ quyền hạn của Ủy ban kiểm tra các cấp cơ bản là phục vụ cấp ủy, tăng thẩm quyền thi hành kỷ luật. Từ đại hội 10 của Đảng bổ xung nhiệm vụ giám sát cho cấp ủy và Ủy ban kiểm tra các cấp.

*

*   *

70 năm qua trải qua các giai đoạn lịch xử của cách mạng Việt Nam. Ngành kiểm tra của Đảng luôn nhận thức vai trò, vị trí, tầm quan trọng. Coi kiểm tra, giám sát xuất phát từ nhiệm vụ chính trị và công tác xây dựng Đảng. Coi đó là mục tiêu xây dựng phương hướng, chương trình hành động của mình. Trong mọi thời kỳ cách mạng ở những thời điểm gay go, phúc tạp các thế hệ cán bộ kiểm tra của Đảng luôn tuyệt đối tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng. Đoàn kết, thống nhất cao. Khắc phục mọi khó khăn gian khổ. Như lời Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã phát biểu "Mỗi cán bộ làm công tác kiểm tra phải có dũng khí đấu tranh, thật sự công tâm, khách quan, chính trực. Và hơn ai hết phải liêm khiết. Không sạch thì không nói được người khác, không kỷ luật được người khác. Nhiều người thường vẫn ví các cán bộ làm công tác kiểm tra của Đảng phải là những "bao công" của thời nay. Là những người cộng sản chân chính vừa có dũng khí đấu tranh, vừa có lòng nhân ái và nhiều khi phải chịu đựng hy sinh về quyền lợi cá nhân".

Cùng với việc thực hiện chức năng nhiệm vụ do điều lệ Đảng quy định. UBKT các cấp thường xuyên thực hiện hiệu quả các nhiệm vụ do cấp ủy giao. Phục vụ cấp ủy thực hiện nhiều cuộc vận động lớn như " Học tập và làm theo tấm gương tư tưởng đạo đức phong cách Hồ Chí Minh". Thực hành tiết kiệm phòng chống lãng phí. Đấu tranh chống tiêu cực, tham nhũng làm trong sạch Đảng. Ngoài ra còn phục vụ cấp ủy: kiểm tra sửa chữa thiếu sót khuyết điểm và chỉnh đốn Đảng. Tích cực giải quyết , củng cố những tổ chức cơ sở Đảng mất đoàn kết, xử lý những điểm nóng ở cơ sở. Hoạt động công tác kiểm tra Đảng các cấp là "Công minh - chính xác - kịp thời" vừa có tác dụng góp phần tích cực vào giữ gìn kỷ cương, kỷ luật của Đảng. Làm trong sạch đội ngũ cán bộ đảng viên. Tăng cường vai trò sự lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng. Nâng cao nhận thức vai trò trách nhiệm của các tổ chức Đảng và cán bộ đảng viên về công tác kiểm tra của Đảng nói riêng. Công tác xây dựng Đảng nói chung.

Kiểm tra giám sát là nhiệm vụ quan trọng trong quá trình lãnh đạo của Đảng, là nhiệm vụ thường xuyên của toàn Đảng. Trước hết là nhiệm vụ của cấp ủy và người đứng đầu cấp ủy. Công tác kiểm tra giám sát phải được tiến hành công khai dân chủ, khách quan thận trọng và chặt chẽ theo đúng nguyên tắc phương pháp công tác Đảng. Tổ chức Đảng và đảng viên chịu sự kiểm tra giám sát của Đảng của nhân dân. Văn kiện đại hội 10 của Đảng nêu rõ "Đổi mới nâng cao hiệu quả công tác kiểm tra giám sát. Nâng cao trách nhiệm của các cấp ủy, tổ chức Đảng thực hiện nhiệm vụ kiểm tra giám sát theo điều lệ Đảng. Tập trung kiểm tra giám sát việc chấp hành đường lối chủ trương nghị quyết, chỉ thị quy định của Đảng pháp luật chính sách của Nhà nước. Việc chấp hành nguyên tắc tập trung dân chủ, quy chế dân chủ; chế độ công tác. Thực hiện dân chủ trong Đảng, giữ gìn đoàn kết nội bộ, thực hành tiết kiệm, phòng chống tham nhũng lãng phí, rèn luyện phẩm chất đạo đức lối sống của cán bộ đảng viên. Chú trọng kiểm tra giám sát người đứng đầu, tổ chức Đảng, Nhà nước, mặt trận và các đoàn thể trong thực hiện chức trách nhiệm vụ được giao. Phát hiện xử lý kịp thời, nghiêm minh các sai phạm, tăng cường kỷ luật kỷ cương trong Đảng. Đại hội toàn quốc 12 của Đảng tiếp tục yêu cầu đổi mới nâng cao năng lực lãnh đạo, sức chiến đấu của Đảng. Xây dựng Đảng thật tự trong sạch vững mạnh. Nâng cao chất lượng tổ chức cơ sở Đảng và đội ngũ cán bộ đảng viên. Hội nghị lần thứ 4 khóa 12 "Về tăng cường xây dựng chỉnh đốn Đảng, ngăn chặn đẩy lùi sự suy thoái về tư tưởng chính trị đạo đức lối sống. Những biểu hiện "Tự diễn biến","Tự chuyển hóa" trong nội bộ.